मानव समाजाच्या सुरुवातीपासूनच न्याय आणि अन्याय यांचा संघर्ष चालू आहे. चांगले आणि वाईट, सत्य आणि असत्य यांच्यातील लढाई कधीही थांबलेली नाही. अनेकदा असे दिसून येते की अन्यायाविरुद्ध उभे राहणारे कमी असतात आणि अन्याय करणारे अधिक धाडसाने पुढे येतात. परंतु, समाजातील सद्गृहस्थांचे कार्य याच ठिकाणी महत्त्वपूर्ण ठरते. अन्यायाचा प्रतिकार करणे हे सद्गृहस्थाचे काम आहे आणि या भूमिकेची महती सांगणारा हा लेख आहे.
*सद्गृहस्थाची भूमिका
सद्गृहस्थ म्हणजे सत्य आणि नीतिमत्तेवर ठाम राहणारी व्यक्ती. समाजात सद्गृहस्थाची भूमिका अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहे. ते समाजातील नैतिकता, नीतिमत्ता, आणि न्यायाचे रक्षक असतात. जेव्हा समाजात अन्याय होतो, तेव्हा सद्गृहस्थाची जबाबदारी वाढते. अन्यायाविरुद्ध आवाज उठवणे, अन्यायग्रस्तांच्या पाठीशी उभे राहणे, आणि अन्याय करणाऱ्यांना थांबवणे हे त्यांचे कर्तव्य आहे.
कुठल्याही अन्यायाविरुद्ध आवाज उठवणे म्हणजे अन्यायाचा प्रतिकार करण्याचे पहिले पाऊल आहे. जेव्हा कुणालाही अन्याय सहन करावा लागतो, तेव्हा त्या व्यक्तीला आधार देणे आणि त्यांच्या आवाजाला अधिक बळकटी देणे आवश्यक असते. समाजातील प्रत्येकाने आपले योगदान देऊन अन्यायाच्या विरोधात उभे राहणे महत्त्वाचे आहे.
अन्यायग्रस्तांना मदत करणे आणि त्यांना न्याय मिळवून देण्यासाठी प्रयत्न करणे हे सद्गृहस्थाचे महत्त्वाचे कार्य आहे. अन्यायग्रस्तांना संरक्षण देणे, त्यांना साहाय्य करणे, आणि त्यांना त्यांच्या हक्कांची जाणीव करून देणे आवश्यक आहे. त्यांच्या पाठीशी उभे राहिल्याने त्यांना मानसिक आणि भावनिक आधार मिळतो आणि त्यांच्या लढाईत त्यांना मोठी बळकटी देखील मिळते.
अन्याय करणाऱ्यांना थांबवणे आणि त्यांच्या कृतींना आव्हान देणे हेही सद्गृहस्थाचे कर्तव्य आहे. अन्याय करणाऱ्यांना थांबवण्यासाठी कायद्याचा आधार घेणे, त्यांना योग्य ती शिक्षा मिळवून देण्यासाठी प्रयत्न करणे, आणि समाजात अन्यायाची वृत्ती कमी करण्यासाठी प्रयत्न करणे आवश्यक आहे.
याकरीता अन्यायाचा प्रतिकार करणे हे सद्गृहस्थाचे कर्तव्य आहे. समाजात नीतिमत्ता आणि न्याय टिकवण्यासाठी सद्गृहस्थांनी नेहमीच अन्यायाविरुद्ध आवाज उठवला पाहिजे. अन्यायग्रस्तांच्या पाठीशी उभे राहून त्यांना मदत केली पाहिजे आणि अन्याय करणाऱ्यांना थांबवण्याचे प्रयत्न केले पाहिजेत. यामुळे समाजात न्यायाची स्थापना होईल आणि सद्गृहस्थांची भूमिका अधिक ठळकपणे समोर येईल. अन्यायाविरुद्ध लढण्याची हीच खरी सद्गृहस्थाची ओळख आहे.
मात्र जेव्हा कुठे अन्यथा होतो तेव्हा चांगली माणसे गप्प बसून राहतात, काही बोलण्यास पुढे येत नाही परंतु ज्यावेळी त्यांच्यावर अन्यथा होतो तेव्हा कोणी तरी या अन्यायाविरुद्ध आवाज उठवावा अशी ते अपेक्षा बाळगतात परंतु मग त्यांच्याही अन्याय निवारणासाठी कोणी पुढे धजावत नसल्याने अन्याय करणाऱ्यांना भीती नाहीशी होत चालते,ही एक अत्यंत दुर्दैवी वस्तुस्थिती आहे. जेव्हा चांगली माणसे अन्यायाच्या विरोधात बोलत नाहीत, तेव्हा अन्याय करणाऱ्यांचे धाडस वाढते आणि त्यांच्या कृतींना आव्हान दिले जात नाही. परिणामी, समाजात अन्यायाचे प्रमाण वाढते आणि अन्यायग्रस्त लोकांच्या हक्कांचे उल्लंघन होते.
याला उत्तर म्हणून, प्रत्येकाने अन्यायाविरुद्ध आवाज उठवणे आणि एकत्र येऊन अन्यायाचे विरोध करणे अत्यावश्यक आहे. अशा प्रकारेच अन्यायाला रोखता येते आणि समाजात नीतिमत्ता आणि न्याय टिकवता येतो,करीता प्रत्येक सामाजातील सद्गृहस्थाचे अन्याया विरुद्ध आवाज उठविण्यासाठी पुढे येणे गरजेचे असते अन्यथा अन्याय करणाऱ्यांचे भीती नाहीशी होवून अधिक प्रमाणात अन्याय हा वाढतच जातो हे सामाजासाठी खुपच घातक आहे.
संस्थापक अध्यक्ष: समता फाऊंडेशन
श्रीरामपूर - भ्रमणध्वनी ९५६११७४१११
