पुणे:- पुणे ते अहिल्यानगर या राष्ट्रीय महामार्गावरील वाढत्या वाहतूककोंडीला पर्याय म्हणून एक महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प राबविण्याचे नियोजन करण्यात आले आहे. कोकण रेल्वे कॉर्पोरेशन लि. ने या समांतर दुहेरी रेल्वे मार्गाचा अंतिम प्रकल्प अहवाल (डीपीआर) सादर केला आहे. एकूण ९८.५७५ किलोमीटर लांबीचा हा मार्ग प्रवाशांना पुण्याहून नगरला केवळ दीड तासात पोहोचवू शकणार आहे, जे सध्याच्या बस प्रवासाच्या तुलनेत निम्मा वेळ आहे.
प्रकल्पाची पार्श्वभूमी
सध्या पुणे स्थानकावरून उत्तर भारतात जाणाऱ्या गाड्या दांंड स्थानकावरून वळसा घेतात, ज्यामुळे प्रवाशांचा मौल्यवान वेळ वाया जातो. तसेच पुणे-अहिल्यानगर महामार्गावर वाढत्या वाहनसंख्येमुळे वाहतूककोंडीचा गंभीर प्रश्न निर्माण झाला आहे. या पार्श्वभूमीवर महामार्गाला समांतर जलदगती रेल्वे मार्गाची गरज अधोरेखित झाली आहे.
दुहेरी मार्गाची वैशिष्ट्ये
- एकूण लांबी – ९८.५७५ किमी
- तालुके – हवेली (६.७० किमी), शिरूर (३८.८७५ किमी), अहिल्यानगर (५३.१४५ किमी)
- वेगमर्यादा – १६० किमी प्रतितास
- पूर्णत्व कालावधी – ४ वर्षे
- एकूण जमीन – ७८५.८९८ हेक्टर
- खासगी जमीन – ७२७.९२५ हेक्टर
- सरकारी जमीन – १३.०१६ हेक्टर
- वनजमीन – ४४.९५६ हेक्टर
प्रस्तावित १२ रेल्वे स्थानके
- लोणी काळभोर
- कोलवडी
- वाघोली
- वढू
- जातेगाव
- रांजणगाव एमआयडीसी (मुख्य स्थानक)
- कोहकडी
- सुपे एमआयडीसी (मुख्य स्थानक)
- कामरगाव
- चास
- अहिल्यानगर
या मार्गावरील रांजणगाव आणि सुपे एमआयडीसी ही प्रमुख व व्यापारी दृष्ट्या महत्त्वाची स्थानके असतील.
भूसंपादनाचा तपशील
या प्रकल्पासाठी हवेली, शिरूर, पारनेर आणि अहिल्यानगर या चार तालुक्यांतील जमिनीचे भूसंपादन होणार आहे. यामध्ये सर्वाधिक जमीन शिरूर तालुक्यातील जाणार असून त्यापाठोपाठ पारनेर आणि अहिल्यानगर तालुक्यातील जमीन आवश्यक आहे.
इतर संबंधित विकासकामे
या प्रकल्पासोबतच रेल्वे बोर्डाने तळेगाव-उरुळी आणि पुणे-अहिल्यानगर या दोन मार्गांवर रेल्वे जाळ्याचा विस्तार हाती घेण्याचे नियोजन केले आहे. तळेगाव-उरुळी हा मूळतः बाह्यवळण मार्ग म्हणून विचाराधीन होता; मात्र आता त्याला दुहेरी करून तिसरी व चौथी मार्गिका बनविण्याचे ठरले आहे. त्याचाही आराखडा कोकण रेल्वेने तयार केला आहे.
प्रवाशांसाठी फायदे
हा दुहेरी रेल्वे मार्ग पूर्ण झाल्यानंतर पुणे ते अहिल्यानगरचा प्रवास जलद, आरामदायी आणि वाहतूककोंडीमुक्त होईल. बसने सध्या लागणारा ३-४ तासांचा वेळ निम्मा होऊन केवळ १.५ तासांत प्रवास पूर्ण होईल. तसेच औद्योगिक क्षेत्रांना व व्यापारी केंद्रांना थेट रेल्वे संपर्क मिळून अर्थव्यवस्थेला गती मिळेल.
हा प्रकल्प मध्य रेल्वेच्या पुणे विभागाकडून हाती घेण्यात आला असून, नियोजित चार वर्षांच्या कालावधीत पूर्ण करण्याचे उद्दिष्ट आहे. पूर्णत्वानंतर हा मार्ग पुणे व नगर जिल्ह्यातील प्रवासी आणि औद्योगिक वाहतुकीसाठी एक महत्त्वपूर्ण जीवनवाहिनी ठरणार आहे.
