🌸 आठवणीतील गणपती आगमन – खेड्यातील भावस्पर्शी चित्र 🌸
गणपती बाप्पाचे आगमन हे केवळ एक धार्मिक विधी नाही, तर ते मनाला उभारी देणारे, आत्म्याला स्पर्श करणारे आणि आयुष्यभर जपून ठेवावे असे क्षण देणारे पर्व आहे. खेड्यातील गणपती आगमन तर अजूनही निरागस, आपुलकीने भरलेले आणि हृदयाला भिडणारे असते.
गावात उत्सव जवळ आला की प्रत्येक घरात तयारी सुरू होते. अंगण झाडून-पुसून सजवले जाते, भिंतीला नवे चुने दिले जाते, आणि रंगीबेरंगी रांगोळ्या अंगणात उमलतात. स्त्रियांच्या ओव्यांमधून भक्तिभाव ओसंडतो, मुलांच्या गडबडीतून आतुरता जाणवते, तर वडीलधारी मंडळी शांतपणे तयारीत लक्ष घालतात. या सर्वांतून वातावरणात एक अदृश्य पवित्रता दाटलेली असते.
गणपती आणण्यासाठी तरुण मंडळी सजवलेल्या बैलगाडीत निघतात. ढोल-ताशांचा गजर, "गणपती बाप्पा मोरया"चा जयघोष, गुलालाची उधळण – या सगळ्यातून जणू गावाच्या नसानसांत आनंद भरतो. मूर्ती घेऊन जेव्हा मंडळी गावात प्रवेश करतात, तेव्हा प्रत्येक दारात आरतीसाठी थाळी सजवलेली असते. आजी आरती दाखवत ओव्या गुणगुणते, आईच्या डोळ्यांतून अश्रू ओघळतात, लहान मुलं गुलाल उधळत आनंदाने नाचतात. त्या क्षणी प्रत्येकाच्या मनात एकच भावना असते – बाप्पा आपल्याकडे आले आहेत, आपल्यासोबत राहायला आले आहेत.
घरात विराजमान झाल्यानंतरची पहिली आरती म्हणजे अविस्मरणीय क्षण. दिव्यांच्या उजेडात फुलांनी सजवलेली मूर्ती, धुपाचा सुवास, टाळ्यांचा गजर आणि आरतीचा निनाद – या सगळ्यामुळे घर मंदिरासारखं भासतं. त्या वेळी प्रत्येकाचा गळा दाटून येतो. आई डोळ्यांत अश्रू आणून बाप्पाच्या पायाशी प्रार्थना करते, मुलं आनंदाने टाळ्या वाजवतात, तर आजोबा थरथरणाऱ्या आवाजात आरती म्हणतात. आरती संपल्यावर मोदकाचा नैवेद्य दाखवला जातो. गुळ-खोबऱ्याचा सुवास अंगणभर दरवळतो आणि पहिला मोदक बाप्पाला अर्पण केल्यानंतर जेव्हा प्रसाद म्हणून घरच्यांच्या हातात येतो, तेव्हा मनात एक अवर्णनीय गोडी पसरते.
हे दिवस म्हणजे गावाचा एकोप्याचा उत्सव. भजन-कीर्तन, गोष्टी, खेळ, गाण्यांचा कार्यक्रम – यामुळे गावातील नाती अजून घट्ट होतात. श्रीमंत-गरीब, लहान-मोठा, कुणीही भेदभाव न करता सर्वजण बाप्पाच्या चरणी एकत्र येतात.
आणि मग येतो तो दिवस… विसर्जनाचा. मूर्तीसमोर बसल्यावर प्रत्येकाच्या डोळ्यांत पाणी दाटते. "गणपती बाप्पा मोरया, पुढच्या वर्षी लवकर या" या घोषणेत केवळ उत्साह नसतो, तर त्यात एक हळव्या भावनांचा सागर दडलेला असतो. विसर्जनाच्या मिरवणुकीत मुलं अजूनही आनंदाने नाचत असतात, पण वडीलधारी मंडळींच्या डोळ्यांत ओल दाटून आलेली असते. नदीकाठी मूर्तीला निरोप देताना आईंचे हात थरथरतात, आजींच्या ओठांवर ओव्या थांबतात, आणि प्रत्येक भक्ताच्या हृदयात एकच हळवी भावना घुमते – बाप्पा परत जाणार आहेत.
मोदकाच्या गोडीत, आरतीच्या निनादात आणि विसर्जनाच्या वेळी डोळ्यांत आलेल्या अश्रूंमध्ये दडलेलं हे खेड्यातलं गणपती आगमन कधीही विसरता येत नाही.
🪔 खेड्यातील गणपती म्हणजे केवळ देवपूजा नाही, तर प्रेम, एकोपा आणि भावनांनी भरलेला असा उत्सव आहे; जो काळ कितीही पुढे गेला तरी प्रत्येकाच्या हृदयात तितकाच जिवंत आणि ताजातवाना राहतो.
भारत ननवरे सर,शेळगाव, ता.इंदापूर, जि.पुणे
