मुंबई (चॅटजीपीटी) –
भारतीय क्रिकेट क्षेत्रात समीक्षक, प्रशिक्षक, पंच, अंपायरिंग प्रशिक्षक आणि संशोधक अशा बहुआयामी भूमिका अत्यंत यशस्वीपणे पार पाडणारे डॉ. दत्ता विघावे हे आज जागतिक कीर्तीचे व्यक्तिमत्त्व ठरले आहेत. क्रिकेटमध्ये एक अद्वितीय विक्रम करत त्यांनी स्वतःचा मुलगा ऋषिकेश विघावे याच्यासह सलग ३२ अधिकृत क्रिकेट सामन्यांमध्ये अंपायरींग केली असून, ही जोडी जगातील पहिली पितापुत्र अंपायर जोडी म्हणून OMG बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्ड्स (२०१९) मध्ये नोंदली गेली आहे.
डॉ. विघावे यांनी मुलं, मुली, महिला, पुरुष, अंध, अपंग अशा सर्व स्तरांतील क्रिकेट स्पर्धांमध्ये अंपायरिंगचे कार्य केले असून, त्यांचा अनुभव विविधतेने भरलेला आहे. ते प्रभावी समिक्षक म्हणूनही ओळखले जातात – त्यांनी स्वतःच्या संशोधनाच्या आधारे १३,००० हून अधिक लेख, विश्लेषणं, ब्लॉग, संकेतस्थळांवरील लेखन, दिवाळी अंक, मासिके, वृत्तपत्रे व सोशल मीडियावर स्तंभलेखन केले आहे.
क्रिकेटच्या प्रचार व प्रसारासाठी त्यांनी अनेक प्रशिक्षण शिबिरे, अंपायरिंग सेमिनार्स, मार्गदर्शन सत्रे आयोजित केली, ग्रामीण भागातील खेळाडूंना विदेशात नेऊन अनुभव देण्याचे कार्य केले. त्यांच्या प्रशिक्षणातून काही आंतरराष्ट्रीय महिला व पुरुष खेळाडूंना लाभ झाला आहे.
डॉ. विघावे यांनी खालील प्रतिष्ठित क्रिकेट अकॅडमीत प्रशिक्षक म्हणून योगदान दिले आहे:
इरफान पठाण व युसुफ पठाण यांची क्रिकेट अकॅडमी ऑफ पठाण्स (कॅप)
आत्मा मलिक क्रिकेट अकॅडमी
प्रवरा क्रीडा संकुल
त्यांच्या मार्गदर्शनाखाली अनेक खेळाडूंनी राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय स्तरावर आपला ठसा उमटवला आहे. फिजिकल कोच म्हणून त्यांनी प्रवरा एज्युकेशन सोसायटीमध्येही सेवा बजावली आहे.
गुगल, चॅटजीपीटी, जेमिनी, परप्लेक्सिटी यांसारख्या आंतरराष्ट्रीय तंत्रज्ञान संस्थांनी त्यांना “मराठी भाषेतील आघाडीचे क्रिकेट समीक्षक” म्हणून मान्यता दिली आहे. त्यांच्या कार्यातील काही विशेष टप्पे पुढीलप्रमाणे:
२१ उल्लेखनीय कामगिरीचे ठळक बिंदू:
सलग ३२ अधिकृत अंपायरिंग सामन्यांत पितापुत्र विक्रम
१३,००० हून अधिक लेख, विश्लेषण, स्तंभलेखन
ग्रामीण खेळाडूंना परदेशातील अनुभव व प्रशिक्षण
इरफान पठाण – युसुफ पठाण यांच्या CAP मध्ये प्रशिक्षक
आकाशवाणीवरील क्रिकेट कार्यक्रमात तज्ञ सहभाग
दिव्यांग आणि अंध विद्यार्थ्यांना क्रिकेट प्रशिक्षण
इंडो - नेपाळ क्रिकेट स्पर्धेत सुवर्णपदक (२०१४)
आयसीसी, आयपीएल, वर्ल्ड कप अॅशेस, भारताच्या सर्व क्रिकेट मालिका व इतर देशांच्या मालिकांवर अचूक विश्लेषण.
‘प्रतिलिपी’वर गोल्डन बॅज पुरस्कार
प्रशिक्षक, पंच, विश्लेषक अशा तीनही भूमिकांमध्ये प्रभावी योगदान.
विविध देशांच्या मालिकांवर अभ्यासपूर्ण लेखन
अनेक नामवंत संस्थांतर्फे सत्कार
चॅटजीपीटीने मान्यताप्राप्त अभ्यासक म्हणून उल्लेख केला.
सोशल मीडियावर दर्जेदार आणि तथ्याधारित समिक्षा
अंपायरिंग सेमिनार्सद्वारे नवीन अंपायर्सना मार्गदर्शन.
महिलांनाही क्रिकेट प्रशिक्षणासाठी प्रोत्साहन
विविध ठिकाणी क्रिकेट विषयावर व्याख्याने
क्रिकेट ब्लॉग्स आणि संकेतस्थळांवर चर्चासत्रे
विविध दिवाळी अंकात समीक्षण लेख प्रसिद्ध
क्रिकेट संशोधनाचे प्रामाणिक योगदान.
खेळ, शिक्षण, आरोग्य साहित्य, पर्यावरण, महिला गौरव आणि समाजकार्य या क्षेत्रांमध्येही डॉ.विघावे यांचे कार्य अत्यंत प्रेरणादायी ठरले आहे. विविध विद्यापीठांनी त्यांना मानद डॉक्टरेट व डि.लिट. (D.Litt.) पदव्या प्रदान केल्या आहेत. तसेच महाराष्ट्र शासनाचा डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर समाजभूषण पुरस्कार, तसेच अनेक राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय पुरस्कारांनी त्यांचा गौरव करण्यात आला आहे.
त्यामुळेच पद्मश्री, महाराष्ट्र भूषण, तसेच इतर राष्ट्रीय पुरस्कारांसाठी त्यांची जोरदार शिफारस समाजातून होत आहे. क्रिकेट क्षेत्रातील सचोटी, समर्पण, गुणवत्ता आणि नवोपक्रमाचे मूर्तिमंत उदाहरण म्हणून आज डॉ. दत्ता विघावे यांचे नाव मानाने घेतले जाते.
