वाहन विमा (इन्शुरन्स) चे महत्त्व आणि वेळेत नूतनीकरणाची गरज..!

आजच्या धावपळीच्या जीवनात वाहन हे जीवनाचा एक अविभाज्य भाग बनले आहे. दुचाकी, चारचाकी किंवा मालवाहू वाहन असो, प्रत्येक वाहन आपल्याला वेळ वाचवण्यास, प्रवास सुलभ करण्यास आणि दैनंदिन कामकाज अधिक वेगात पूर्ण करण्यास मदत करते. मात्र वाहन चालवताना केवळ त्याची देखभाल किंवा परवाना असणे इतकेच महत्त्वाचे नाही, तर त्याच्या इन्शुरन्सबाबत जागरूक असणे तितकेच आवश्यक आहे.

कायद्याने बंधनकारक - वाहन विमा

भारतात मोटार वाहन अधिनियम १९८८ नुसार, कोणतेही वाहन रस्त्यावर चालवण्यापूर्वी त्याचा किमान 'थर्ड पार्टी विमा' असणे बंधनकारक आहे. जर कोणतेही वाहन विमाविना रस्त्यावर चालवले गेले तर वाहनचालकावर दंडात्मक कारवाई होऊ शकते आणि काही प्रसंगी शिक्षाही होऊ शकते.

वाहन विमा म्हणजे काय?

वाहन विमा म्हणजे वाहनाच्या अपघात, चोरी, नैसर्गिक आपत्ती किंवा अन्य कारणामुळे होणाऱ्या नुकसानीपासून संरक्षण देणारी आर्थिक सुरक्षा व्यवस्था. यात मुख्यतः दोन प्रकारचे विमे असतात:

१) थर्ड पार्टी इन्शुरन्स:

या विम्यांतर्गत जर आपल्या वाहनामुळे दुसऱ्या व्यक्तीला किंवा त्यांच्या मालमत्तेला नुकसान झाले तर त्या नुकसानाची भरपाई विमा कंपनी करते.

२) फुल (कॉम्प्रिहेन्सिव्ह) इन्शुरन्स:

या विम्यांतर्गत आपल्या वाहनाचे तसेच समोरच्याचे नुकसान दोन्हींची भरपाई मिळते. यात अपघात, आग, चोरी, नैसर्गिक आपत्ती, दंगल इत्यादींपासून संरक्षण मिळते.

*वेळेत विमा नूतनीकरण का आवश्यक?

वाहन विमा प्रत्येक वर्षी किंवा पॉलिसी कालावधी पूर्ण झाल्यावर नूतनीकरण करणे आवश्यक असते. बरेच वेळा चालक किंवा मालक पॉलिसीची तारीख विसरतात आणि वाहन विमाविना रस्त्यावर चालवले जाते. ही गोष्ट केवळ कायदेशीर गुन्हा नाही, तर अपघाताच्या वेळी तुम्हाला किंवा तुमच्या परिवाराला मोठ्या आर्थिक अडचणीत टाकू शकते.

*विमा नूतनीकरणात विलंब झाल्यास होणारे परिणाम:

१) कायदेशीर कारवाई:

जर रस्त्यावर वाहन चालवताना वाहतूक पोलीसांनी तपासणी केली आणि वाहनाचा विमा संपलेला आढळला, तर चालकावर ₹२०००/- पर्यंतचा दंड होऊ शकतो. पुन्हा तोच गुन्हा केल्यास दंडासह तुरुंगवासाचीही शिक्षा होऊ शकते.

२) अपघातानंतर भरपाई मिळत नाही:

जर वाहनाचा विमा संपलेला असेल आणि त्या दरम्यान अपघात झाला, तर विमा कंपनी कोणतीही भरपाई देत नाही. परिणामी, आपल्याला संपूर्ण खर्च स्वतःच करावा लागतो.

३) न्यायालयीन गुंतवणूक:

जर अपघातानंतर प्रकरण न्यायप्रविष्ट झाले, तर विमा नसल्यामुळे तुम्हाला नुकसान भरपाई स्वतः द्यावी लागू शकते, जी लाखो रुपयांपर्यंत जाऊ शकते.

४) नुकसानीचा आर्थिक बोजा:

अपघातामुळे वाहनाचे मोठे नुकसान झाले, तर त्याचे दुरुस्ती खर्चही आपल्या खिशातूनच करावे लागतात.

विमा नूतनीकरणाच्या २ दिवस

आधी तयारी का आवश्यक?

आपल्या वाहनाचा विमा संपण्याच्या अगोदर दोन दिवस आधीच नूतनीकरण करण्याचा सल्ला दिला जातो कारण:

१) तांत्रिक अडचणी टाळता येतात:

अनेकदा ऑनलाईन सिस्टिममध्ये अडचण येते किंवा कागदपत्रांमध्ये काही त्रुटी असतात. यामुळे शेवटच्या क्षणी विमा नूतनीकरण करता न आल्याने विमा संपतो.

२) पैसे बचत होण्याची संधी:

वेळेआधी विमा नूतनीकरण केल्यास अनेक विमा कंपन्या सूट (डिस्काउंट) देतात.

३) कायदेशीर सुरक्षितता:

विमा सतत चालू ठेवणे हे कायद्याचे पालन करण्यासाठी आवश्यक आहे.

४) अपघाताचा धोका:

वाहन चालवताना कोणत्याही क्षणी अपघात होऊ शकतो. विमा संपलेला असल्यास कोणतीच भरपाई मिळत नाही.

*विमा नूतनीकरण करताना लक्षात ठेवावयाच्या गोष्टी

१) पॉलिसीची मुदत तपासा:

पॉलिसी संपण्याची तारीख लक्षात ठेवा व त्याआधीच नूतनीकरण करा.

२) प्रीमियम दरांची तुलना करा:

वेगवेगळ्या विमा कंपन्यांचे दर आणि लाभ तपासून सर्वोत्तम पॉलिसी निवडा.

३) 'नो क्लेम बोनस'चा लाभ घ्या:

जर मागील वर्षी कोणताही क्लेम घेतला नसेल, तर विमा कंपनी तुम्हाला प्रीमियममध्ये सूट देते.

४) डिजिटल विमा साठवा:

नवीन विमा पॉलिसी मिळाल्यावर त्याची डिजिटल कॉपी मोबाईलमध्ये व पावतीसह ठेवावी. यामुळे तपासणी दरम्यान अडचण येणार नाही.

*वाहनाचा विमा संपलेला

असल्यास काय करावे?

आपल्या वाहन विम्यावर वेळीच लक्ष न दिले गेल्यास,

आपल्या वाहनाचा विमा संपलेला असल्यास,आपल्या वाहनास विमा नाही हे आपणास ठावूक असल्यास प्रथमतः आपण आपले वाहन रस्त्यावर आणने हा गुन्हाच आहे,परंतु जर नजरचुकीने तुम्ही तुमचे विमा संपलेले वाहन रस्त्यावर आणले आणी यदाकदाचित अपघात झाला तर खालील गोष्टी करा,वाहन थांबवा आणि अपघातग्रस्ताला मदत करा, जवळच्या पोलीसांना कळवा आणि एफआयआर नोंदवा, न्यायालयीन प्रक्रिया दरम्यान सहकार्य करा तथा तत्काळ आपल्या वाहनास नवीन विमा पॉलिसी घ्या,परंतु प्रथमतः विना विमा (इन्शुरन्स) आपले वाहन रस्त्यावर आणूच नका.

वाहन विमा ही केवळ कायदेशीर जबाबदारी नसून ती आपल्या स्वतःच्या, आपल्या कुटुंबाच्या आणि इतरांच्या सुरक्षिततेची हमी आहे. अपघात कोणालाही, कधीही आणि कुठेही होऊ शकतो. अशा प्रसंगी आपल्याजवळ वाहन विमा असल्यास अनेक अडचणींपासून वाचता येते. त्यामुळे प्रत्येक वाहन चालक व मालकाने वेळीच दक्षता बाळगत आपल्या वाहनाचा विमा वेळेआधी म्हणजेच किमान दोन दिवस आधीच नूतनीकरण करून कायद्यासोबत स्वतःची आणि इतरांचीही सुरक्षा सुनिश्चित करावी.