श्री साईबाबांचे महानिर्वाण — नियोजित प्रस्थान, अनंताची हाक...!

शिर्डी एक्स्प्रेस वृत्तसेवा 

🌅 शिर्डीचा तो पवित्र दिवस

विजयादशमी — १५ ऑक्टोबर १९१८.
धुनीमाईचा नित्य प्रकाश द्वारकामाईत झळकत होता. वातावरणात शांततेची तरलता होती. भक्तांची वर्दळ होती, पण आकाशात काहीतरी अद्भुत घडणार याची जाणीव नव्हती. त्या दिवशी साईनाथांनी केवळ देह ठेवला नाही, तर देहाच्या मर्यादा ओलांडून अनंतात विलीन झाले.

हे महानिर्वाण अचानक नव्हते. दोन वर्षांपूर्वीपासून साईनाथांनी आपला प्रस्थानकाळ निश्चित केला होता आणि त्याचे स्पष्ट संकेत भक्तांना अनेकदा दिले होते. पण त्यांच्या लीलांमध्ये रमलेल्या भक्तांना तो सूक्ष्म संदेश समजला नाही.

🔥 पहिला संकेत – "हेच माझं शिलांगण"

सन १९१६ च्या दसऱ्याच्या दिवशी द्वारकामाईत साईनाथांचा रौद्रभाव प्रकट झाला. त्यांनी कफनी उतरवली, लंगोटही सोडला आणि वस्त्रांची आहुती धुनीत टाकली.
त्या क्षणी त्यांनी विचारले —

“करा रे निर्णय, मी हिंदू की मुसलमान?”

हा प्रश्न रागातून नव्हता; तो मानवजातीला दिलेला एक गूढ संदेश होता —
देवाला रूप, धर्म, जात नसते. वस्त्र जसे क्षणभंगुर तसेच देहही. त्या दिवशी त्यांनी वस्त्रांची आहुती दिली; दोन वर्षांनी त्यांनी देहाची आहुती दिली.

❤️ तात्या पाटलासाठी दिलेला जीव

रामचंद्रदादा पाटील (तात्या पाटील) गंभीर आजारी होते. साईनाथांनी त्यांना स्वप्नात दर्शन देऊन सांगितले, “भिऊ नको, तू बरा होशील, पण दसऱ्याला राहाणार नाहीस.” मात्र नियती उलटी ठरली — तात्या वाचले आणि साईनाथ प्रस्थान पावले.
भक्ताच्या प्राणासाठी सद्गुरूंनी देह दिला — हेच सद्गुरुत्वाचे सर्वोच्च बलिदान!

🔥 द्वारकामाईतील अग्निगोळा — नियतीचा इशारा

जुलै १९१८ मध्ये द्वारकामाईत मध्यरात्री तेजस्वी अग्निगोळा प्रकट झाला. साईनाथ शांतपणे धुनीसमोर बसले आणि अरबी भाषेत मंत्रजप करू लागले. दुसऱ्या दिवशी त्यांनी आदेश दिला — “कासीम, औरंगाबाद जा, मौलू आणि कव्वालीची तयारी कर.”
त्यांनी बन्नेमियांना सांगितले —

“नव दिन, नव तारीख, अल्लामिया अपनी धुनिया ले जायेगा.”

नऊ दिवसांनंतर म्हणजेच मोहरमची नववी आणि हिंदूंची विजयादशमी एकाच दिवशी आली — आणि त्याच दिवशी साईनाथांनी देह ठेवला.
दोन धर्म, दोन संस्कृती, दोन परंपरा — त्या क्षणी एकात्म झाल्या.

🧱 “वीट फुटली... नियती ठरली”

साईनाथांच्या ध्यानस्थ बसण्याची एक वीट होती — त्यांना ती प्राणप्रिय होती. एकदा सेवकाच्या हातून ती चुकून फुटली.
साईनाथ म्हणाले,

“वीट नाही, माझे नशीब फुटले. आता आम्हालाही लवकर जावे लागेल.”

सोन्याच्या तारेने जोडण्याचा प्रस्ताव त्यांनी नाकारला —

“जे एकदा भंगते, ते पुन्हा पूर्ववत होत नाही.”

हा शब्द म्हणजेच त्यांच्या प्रस्थानाचा अंतिम संकेत होता.

🌿 अखेरचे दिवस — रामविजयाचे पारायण आणि शांतता

२८ सप्टेंबर १९१८ पासून साईनाथांना ताप आला. भक्तांमध्ये चिंता वाढली. काकासाहेब दीक्षित, बापूसाहेब बुटी, भाटे, जोग सर्वजण शिर्डीत होते.
त्यांनी वझेंकडून “रामविजय” या ग्रंथाचे अखंड पारायण सुरू केले. साईनाथ स्वतः त्या पठणाजवळ बसून हळूवार स्मित करत असत.
अशक्तपणातही ते लेंडीबागेत फेरी मारत, गावात भिक्षा मागत राहिले. पण शेवटच्या काही दिवसांत ती फेरीही थांबली.

🌸 महानिर्वाणाचा क्षण

विजयादशमी, मंगळवार, १५ ऑक्टोबर १९१८.
दुपारी आरती संपली, नैवेद्य आला. साईनाथांनी सर्व भक्तांना प्रेमाने निरोप दिला —

“सगळ्यांना जेवायला जा, अवघ्यांचा विचार करा.”

लक्ष्मीबाई शिंदेला त्यांनी दोनदा पैसे दिले — पहिल्यांदा पाच रुपये, नंतर चार रुपये — “नऊ” हा संख्येचा अर्थ पूर्णत्व आणि नवजीवन.
नंतर म्हणाले, “इथे बरं वाटत नाही. वाड्यात घेऊन चला.”
बयाजी पाटलांच्या खांद्यावर त्यांनी मान टेकवली... आणि देह शांत झाला.

वेळ — दुपारी २:३०.
त्या दिवशी हिंदूंची दशमी, मुसलमानांची नववी आणि एकादशीचा योग.
साईनाथांनी धर्मांच्या सीमांना ओलांडून, एकत्वाच्या मार्गावर अंतिम पाऊल टाकले.
बापूसाहेब बुटींच्या वाड्यात समाधी घेण्याचा निर्णय झाला — आणि त्या समाधीने आज जगभरात कोट्यवधी भक्तांची आश्रयस्थाने निर्माण केली.

🌠 महानिर्वाणानंतरचे दृष्टांत आणि संदेश

त्या रात्री दासगणू महाराजांना साईनाथांनी स्वप्नात सांगितले —

“माझी मशिद ढासळली, फुलांनी झाका.”
दासगणूंनी लगेच शिर्डी गाठली. समाधीजवळ अखंड नामस्मरण सुरू झाले.
दुसऱ्या दिवशी ग्रामजोशी लक्ष्मणमामांना आदेश मिळाला — “आज बापूसाहेब येणार नाहीत, माझी आरती तू कर.”

या घटनेने संपूर्ण शिर्डी थरारली, पण एकाच क्षणी सर्वांना जाणवले —
साई गेले नाहीत; ते प्रत्येक श्वासात जिवंत आहेत.

🌼 साईंचा अखंड संदेश — श्रद्धा आणि सबुरी

साईनाथ नेहमी म्हणायचे —

“मी जे द्यायला आलो आहे, ते कुणी मागत नाही.
कुणाला पैसा हवा, कुणाला लेकरं हवीत, पण माझं खरं धन म्हणजे ‘श्रद्धा’ आणि ‘सबुरी’.”

त्यांनी मानवतेच्या नावाने धर्मांना एकत्र आणले. “सबका मालिक एक” हे वाक्य म्हणजे विश्वबंधुत्वाचा आधारस्तंभ.

त्यांनी शिकवले —

• देव सर्वत्र आहे.
• दानात प्रेम असावे, दिखावा नको.
• भक्ती म्हणजे सेवा आणि सेवा म्हणजे भक्ती.
• अहंकार, द्वेष, भेदभाव हेच खरे अज्ञान.

🌞 प्रस्थान नव्हे, अनंताशी मिलन

साईनाथांचे महानिर्वाण हे मृत्यू नव्हे — ते अनंताशी मिलन होते.
त्यांनी देह टाकला, पण त्यांच्या उपस्थितीचा अनुभव आजही समाधीसमोर जाणवतो.
त्यांचे वचन आजही सजीव आहे —

“जो माझ्यावर विश्वास ठेवेल, त्याचा मी कधीच त्याग करणार नाही.”

🕊️ आजचा दिवस — साईप्रेमाचा, आत्मजागृतीचा

आज १५ ऑक्टोबर — साईंच्या महानिर्वाण दिनी, प्रत्येक साईभक्ताने आपल्या अंतःकरणात साईंचा खरा संदेश आठवावा.
श्रद्धा ठेवावी, सबुरी पाळावी, सेवा करावी आणि मनातील अहंकार, द्वेष, भेदभाव दूर करावा.
कारण साईनाथ गेले नाहीत — ते आजही आपल्या प्रत्येक श्वासात, प्रत्येक भक्ताच्या नजरेत, प्रत्येक “साईराम” या उच्चारात जिवंत आहेत.

📚 संदर्भग्रंथ

१. श्री साईंचे सत्यचरित्र – ले. कर्नल मु. ब. निंबाळकर
२. श्री साईबाबा – स्वामी साईशरणानंद
३. साईसागरातील ८८ मोती
४. साईवचनामृत – श्री. वि. बा. खेर
५. शिर्डीचे साईबाबा – डॉ. अण्णासाहेब गव्हाणकर

०००